Γιάννης Κολοκοτρώνης | Καλλιόπη Ασαργιωτάκη: Ερωτοπία
Ερωτοπία είναι σύνθετη λέξη από το έρως και τοπίο, ορισμός της ζωγράφου για να τιτλοφορήσει τα θέματα που ζωγραφίζει από το 1992 μέχρι σήμερα. Ζωγραφισμένα με σινικές μελάνες πάνω σε χειροποίητο χαρτί η Ασαργιωτάκη κάνει ένα παιχνίδι συσχετισμών ανάμεσα στο περιεχόμενο του έρωτα και τη ζωγραφική επιφάνεια.
Στο συζητημένο Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη οι ερμηνείες του λήμματος «ερωτικός» (αυτός που σχετίζεται με τον έρωτα) περιλαμβάνουν: διάθεση / επαφή / συνάντηση / σκηνή / σχέση / πάθος / επιθυμία / εκδήλωση / δράμα / ιστορία / δεσμός / ζωή / πυρετός / απογοήτευση / περιπέτεια / σκίρτημα / συγκίνηση / αγκάλιασμα / συναίσθημα / φωλιά / σκοπός / αποτυχία / διαχύσεις / έλξη / μέθη / παρελθόν / επεισόδιο / παιχνίδι / εξομολόγηση, και ό,τι αναφέρεται στην ερωτική πράξη, στο σεξ, ιστορίες / τέχνη / βοηθήματα / απόλαυση / ηδονή / πράξη / ταινία.
Κάλλιστα αναγνωρίζουμε ότι το περιεχόμενο που προσλαμβάνει η λέξη αντανακλά σε μεγάλο μέρος την καλλιτεχνική φαντασία καθώς αυτή συλλαμβάνει εικόνες που τις αποδίδει με ζωγραφικά μέσα. Θα ήταν δική μας ανεπάρκεια αν μας διέφευγε ότι οι εικόνες στην τέχνη γίνονται αξιοποιώντας τις γνώσεις που αντλεί ο καλλιτέχνης από ζωγράφους του παρελθόντος αφού τις διηθήσει μέσα από τα φίλτρα της ποίησης.
Στις εικόνες της Ασαργιωτάκη υπάρχει ένας πολύ ενδιαφέρων συσχετισμός ανάμεσα στο υλικό, το περιεχόμενο, την εικονογραφία και το χρόνο. Η υφή του χειροποίητου κιτρινισμένου χαρτιού θυμίζει Αναγέννηση. Οι γραμμές της γίνονται με την ίδια ασφάλεια που θα σχεδίαζε ένας ζωγράφος της Αναγέννησης όσο και το χέρι του Gustav Klimt που την εποχή του άλλωστε κατηγορήθηκε πως ζωγράφισε πορνογραφίες στους τοίχους του Πανεπιστημίου της Βιέννης.
Η συμπλοκή των μορφών, το στήσιμο στη δισδιάστατη επιφάνεια του χαρτιού, η σχέση γεμίσματος και κενού, του χώρου που καταλαμβάνει το γραμμικό αναλογικά με το ζωγραφικό έχουν κάτι μακρινό από τα καλλιγραφικά ερωτικά σχέδια του Francesco Clemente. Κάθε ζωγράφος που καταπιάνεται με την ερωτική θεματογραφία αυτοαναλύεται και αυτοεκτίθεται. Όπου υπερτερεί το χρώμα στα έργα της Ασαργιωτάκη καταλαβαίνουμε πως ο αισθησιασμός από την επαφή των κορμιών είναι κύριο μέλημά της. Όπου επιβάλλεται το κατεξοχήν εξπρεσιονιστικό σχέδιο αναβιώνουν τα συναισθήματα, η ζωντάνια και το σφρίγος της ερωτικής πράξης. Οι εικόνες της είναι δυνατές γιατί δεν εικονογραφούν. Αντίθετα αντικατοπτρίζουν ποιητικές εικόνες που δεν ταυτίζονται με την πραγματικότητα αλλά σχετίζονται με τις αισθήσεις, δηλ. τις εντυπώσεις της ζωγράφου. Αυτόν το σκοπό εξυπηρετεί η παρουσία συντομευμένων προτάσεων πάνω στη σύνθεση, γραμμένων από το χέρι της. Αν ο ποιητής αποσυνδέει το αγαπημένο πρόσωπο από τις εικόνες που του εμπνέει για να φτιάξει ποιήματα, η ζωγράφος απομακρύνεται από την ακρίβεια των χαρακτηριστικών της μορφής των εραστών για να σχηματίσει εικόνες αισθαντικότητας. Εικόνες που πηγάζουν από την πραγματικότητα αλλά δεν ταυτίζονται μαζί της και που γεννούν στο θεατή την απορία αν μπορεί να προέρχονται ακόμη και από τα όνειρα. Στην εποχή μας όπου η εικόνα είναι ταυτισμένη με την πραγματικότητα, ζωγράφοι σαν την Ασαργιωτάκη επιμένουν στην εξπρεσιονιστική ανάλυση των αισθημάτων θέλοντας να υπογραμμίσουν τον αντιερωτικό χαρακτήρα της δεκαετίας μας που κυκλοφορεί καμουφλαρισμένος, εξαφανίζοντας τη δύναμη του ερωτικού βλέμματος πίσω από μαύρα γυαλιά ηλίου.
Στις εικόνες της υπάρχει κάτι από το Διονυσιακό στοιχείο που αναγνωρίζουμε στο κυνήγι των μαινάδων από τον Πάνα όπως απεικονίζονται στα αγγεία της αρχαιότητας για να μας θυμίζουν πως η τέχνη όπως και ο έρωτας είναι παγίδευση και εξαπάτηση.
Χρέος του καλλιτέχνη είναι να φτιάχνει εικόνες που παραπλανούν.
(Για την ατομική έκθεση Ερωτοπία, Γκαλερί 3, Αθήνα, 1999)
Yannis Kolokotronis | Kalliopi Asargiotaki: Erotopia
The compound word «Love-landscape» is the painter’s definition to highlight the presentation of the topics that she has been painting since 1992 up to now. Painted with Indian ink on handmade paper Asargiotaki creates a game of correlation between the content of love and the painting image.
In the debatable dictionary of the modern Greek language by G. Babiniotis the interpretations of the entry «love/erotic» (the one who is related to love) contain: disposition / contact / meeting / scene / relation / passion / desire / expression / drama / history / intimate affair / life / fever / disappointment / adventure / heart skipping a leap / stir / hug / emotion / nest / purpose / failure / outpouring of feeling / attraction / intoxication / past / making a scene or row / game / declaration of love and whatever has to do with making love, sex, stories / art / companions / delight / stimulus / action / film.
We easily identify that the content of the word reflects to a great extent the artistic imagination as the latter conceives pictures and conveys them by means of painting.
It would be a downfall in our part to miss the fact that in art pictures are created by the artist utilizing the knowledge he/she draws out of the past painters which he/she has first percolated through poetic filters.
In Asargiotaki’s pictures there is a very interesting correlation among the material, the content, the iconography and the time. The texture of the handmade off-white paper reminds us of the Renaissance scroll. Her lines are drawn with the same self-assurance that a Renaissance painter or Gustav Klimt would have drawn, who at his time was accused of painting pornography on the walls of the University of Venice.
The clash of forms/figures, the setting on the two-dimensional surface on the paper, the relation between filling out vacuum, and the space the linear takes up in relation to the painting, are reminiscent of the calligraphic «love drawings» by Francesco Clemente. Every painter who undertakes the subject of love is self-analysed and self-exposed. Whenever the expressionistic drawing is impelled/prevails, the feelings, the vividness and the vigour of intercourse are revived. Her pictures are strong not because they illustrate but because they reflect poetic images which are not identified with reality but are related to the painter’s sensationalism, which means the painter’s impressions. The presence of short sentences by the painter’s own handwriting on her creations serves exactly that purpose. Just like the poet who dissociates the beloved person from the images he was inspired by in order to write a poem, the painter alienates himself from the accuracy of the form of the lover’s features in order to create pictures of sensitivity. Such images that stem from reality but are not identified with it impose the query to the art-lovers as to whether they could ever derive from dreams. In these days, where the picture and reality is one and of itself, painters like Asargiotaki insist on the expressionist analysis of feelings aiming at underlining the anti-erotic character of our decade, thus hiding the power of the amorous look behind dark sun-glasses.
In her paintings there is something of the Dionysian element which we find in Panas Maenad hunting, as it is depicted on the ancient pots which remind us that art, just like love, is nothing but trapping and deception.
The artist’s duty is to create images that mislead.
(Regarding the solo exhibition Erotopia, Galerie 3, Athens, 1999)